Thursday, 19.12.2024

Zbliżają się Święta Bożego Narodzenia, warto zwrócić uwagę na problem marnowania żywności

Badania prowadzone w ramach projektu PROM (Program Racjonalizacji i Ograniczenia Marnotrawstwa Żywności) przez Federację Polskich Banków Żywności (FPBŻ) wskazują, że każdego roku w Polsce do kosza trafia 4,8 mln ton odpadów żywności. Najwięcej, bo aż 60% tych odpadów, pochodzi z gospodarstw domowych.

Na każdego z nas rocznie przypada średnio 123 kg zmarnowanej żywności, z czego 69 kg na osobę marnotrawione jest właśnie w gospodarstwach domowych.

Z badań FFPBŻ wynika, że do wyrzucania żywności przyznaje się 56% Polaków. Najczęściej wyrzucane produkty to pieczywo (63%), wędliny (36%), warzywa (34%), owoce (30%), jogurty (19%), ziemniaki (18%), mięso i ser (po 12%).

Jest to problem ogólnoświatowy. Z marnotrawstwem mierzy się Unia Europejska – z raportu Feedback EU „No Time To Waste” wynika, że wspólnota rocznie generuje nawet 153,5 mln ton odpadów żywności – to więcej niż wolumen żywności importowanej. Dane Eurostatu z 2021 r. pokazują, że przeciętny Europejczyk wyrzuca 130 kg jedzenia rocznie.

Z kolei, według raportu ONZ, w 2022 r. na świecie zmarnowało się 1,3 miliarda ton żywności, czyli codziennie na wysypiskach śmieci lądowało ponad 3,5 miliona ton żywności – to prawie 146 tys. tirów wypełnionych jedzeniem. Podobnie jak w naszym kraju, na całym świecie za 60%, czyli 631 mln ton wyrzuconego do kosza jedzenia, odpowiadamy my – konsumenci. Udział gastronomii w marnowaniu to 28%, a supermarketów i innych sklepów z żywnością – 12%. Koszt wyrzucanego jedzenia oszacowano na ponad bilion dolarów rocznie.

Ogromna skala marnowania jedzenia jest „porażką środowiskową”. Marnując żywność zaprzepaszczamy nie tylko zasoby, które potrzebne były do jej wyprodukowania – takie jak: woda, gleba, nawozy, środki ochrony roślin, praca, paliwa, energia – ale również zanieczyszczamy środowisko. Należy uznać, że wytworzenie produktu, który zamiast do konsumpcji trafia do kosza, jest produkcją śmieci. Wyrzucając jedzenie generujemy dodatkowe odpady – zarówno opakowania, które wymagają utylizacji, jak i produkty żywnościowe, które na wysypiskach ulegają rozkładowi produkując metan – jeden z gazów cieplarnianych, przyczyniających się do globalnego ocieplenia i do zmian klimatycznych.

Marnowanie żywności ma swój aspekt etyczny. Gdy jedni marnują żywność inni cierpią na jego niedostatek, a nawet głód.

Kupując lub planując zakup produktów żywnościowych kieruj się poniższymi wskazówkami, a na pewno przyczynisz się do ograniczenia marnowania żywności.

Przyczyna wyrzucania	Dobre rady na NIE-odpady
Przegapienie terminu przydatności do spożycia	Jeśli na produkcie przed datą znajduje się zapis: Należy spożyć do - obowiązkowo przestrzegaj terminu Najlepiej spożyć przed – nic się nie stanie jeśli przekroczymy go o kilka dni, pod warunkiem, że jest dobrze przechowywany;
	Stosuj zasadę pierwsze weszło- pierwsze wyszło, (z ang. First In First Out – FIFO) czyli zużywaj w pierwszej kolejności produkty o najkrótszej dacie przydatności do spożycia. Najlepiej w takiej kolejności ustawiać produkty w szafkach i lodówce.
	Codziennie sprawdzaj świeżość warzyw, owoców, wędlin i zużywaj te, których termin przydatności do spożycia jest najkrótszy.
Niewłaściwe przechowywanie żywności	Przechowuj żywność według wskazań na opakowaniu
	Dbaj o porządek w lodówce, przestrzegaj zasad dotyczących umieszczania produktów: na najwyższej półce - gotowe potrawy, na środkowej – tłuszcze, nabiał, sałatki i otwarte konserwy; na dolnych – mięso i surowe produkty; w szufladach warzywa i owoce; na drzwiach - soki
	Świeże warzywa i owoce, a także inne produkty, należy wyjąć z foliowych toreb (jeśli w takich zostały zakupione) i przechowywać w pojemnikach przeznaczonych do żywności (najlepiej szklanych). Warto korzystać z pojemników próżniowych – chronią żywność przed wilgocią i powietrzem oraz ograniczają rozwój bakterii i drobnoustrojów.
	Sałaty i świeże zioła przechowuj w chłodzie i wilgotnych warunkach – umyj, dokładnie osusz, włóż do zamykanego pojemnika z ręcznikiem papierowym na dnie i umieść w lodówce.
	Dojrzałe owoce – jabłka, morele, awokado, gruszki, mango, papaja, brzoskwinie, nektarynki, banany oraz pomidory (już dojrzałe) warto trzymać oddzielnie- wydzielają sporo etylenu, który przyspiesza dojrzewanie innych owoców.
	Nie trzymaj w lodówce tego, co nie wymaga niskich temperatur – przeładowane urządzenie działa mniej wydajnie i zużywa więcej energii.
Zbyt duże zakupy, zakup niesmacznego lub złej jakości produktu	Planuj menu na co najmniej kilka dni opierając je na produktach, które już masz; przygotuj listę zakupów umieszczając na niej tylko to czego potrzebujesz.
	Kupuj produkty sprawdzone i zwracaj uwagę na wygląd i skład. Nowości nabywaj tylko w małych opakowaniach/ilościach.
	Ostrożnie korzystaj z promocji – zwłaszcza jeśli dotyczą produktów o krótkiej trwałości; na zapas, nabywaj tylko produkty paczkowane z długą datą przydatności; nie chodź głodny na zakupy.
Zbyt duże porcje posiłków	Nakładaj mniejsze porcje uwzględniając opcję dokładki.
Zbyt duże porcje posiłków	Zamrażaj co się da – mrozić można pieczywo, zupy, sosy, gulasze, garmażerkę (pierogi, pyzy, gołąbki) oraz większość owoców i warzyw. Wędliny i mięso można przechowywać w zamrażalniku do 6 miesięcy, a zamrożone owoce i warzywa nawet do 10 miesięcy. Przygotowując żywność do zamrożenia, podziel ją na jednorazowe porcje, aby nie odmrażać dużych partii, które mogą się zmarnować.
Brak pomysłów na wykorzystanie sładników	Niezjedzone pieczywo możesz wysuszyć i przerobić na „bułkę tartą”.
	Gotuj jednogarnkowo – zupy, kaszotto, risotto. Rób dania na zasdzie czyszczenia lodówki. Do przgotowania smacznego i pożywnego dania nie potrzeba przepisu, wystarczy trochę wyobraźni.
	Zwiędłe warzywa korzeniowe nadal nadają się do jedzenia – wystarczy wymoczyć je w zimnej wodzie aby nabrały jędrności.
	Resztki warzyw, które zostały z przygotowywania posiłków, dorzuć do omleta, zupy, sosu czy kaszy.
	Warzywa z gotowania bulionu można wykorzystać do zrobienia pysznego pasztetu lub pasty warzywnej do smarowania chleba.
	Rób przetwory – zwłaszcza z sezonowych warzyw i owoców. Metodą szczególnie wartą polecenia są kiszonki.
	Dziel się – rodzina, sąsiedzi, przyjaciele, znajomi i nieznajomi – zawsze znajdzie się ktoś, kto ucieszy się z gotowego obiadu, kawałka ciasta, słoika z domowym powidłem, czy kiszonymi ogórkami.

Opracowano w oparciu: https://mir.krakow.pl/resources/articles/16783/MIR_Informator_JES-ZIM%202024_www.pdf

Zdjęcie listy zakupów

Wprowadzenie: Marcin Janowiec 19.12.2024 r.

Badania prowadzone w ramach projektu PROM (Program Racjonalizacji i Ograniczenia Marnotrawstwa Żywności) przez Federację Polskich Banków Żywności (FPBŻ) wskazują, że każdego roku w Polsce do kosza trafia 4,8 mln ton odpadów żywności. Najwięcej, bo aż 60% tych odpadów, pochodzi z gospodarstw domowych. Na każdego z nas rocznie przypada średnio 123 kg zmarnowanej żywności, z czego 69 kg na osobę marnotrawione jest właśnie w gospodarstwach domowych. Z badań FFPBŻ wynika, że do wyrzucania żywności przyznaje się 56% Polaków. Najczęściej wyrzucane produkty to pieczywo (63%), wędliny (36%), warzywa (34%), owoce (30%), jogurty (19%), ziemniaki (18%), mięso i ser (po 12%). Jest to problem ogólnoświatowy. Z marnotrawstwem mierzy się Unia Europejska – z raportu Feedback EU „No Time To Waste” wynika, że wspólnota rocznie generuje nawet 153,5 mln ton odpadów żywności – to więcej niż wolumen żywności importowanej. Dane Eurostatu z 2021 r. pokazują, że przeciętny Europejczyk wyrzuca 130 kg jedzenia rocznie. Z kolei, według raportu ONZ, w 2022 r. na świecie zmarnowało się 1,3 miliarda ton żywności, czyli codziennie na wysypiskach śmieci lądowało ponad 3,5 miliona ton żywności – to prawie 146 tys. tirów wypełnionych jedzeniem. Podobnie jak w naszym kraju, na całym świecie za 60%, czyli 631 mln ton wyrzuconego do kosza jedzenia, odpowiadamy my – konsumenci. Udział gastronomii w marnowaniu to 28%, a supermarketów i innych sklepów z żywnością – 12%. Koszt wyrzucanego jedzenia oszacowano na ponad bilion dolarów rocznie. Ogromna skala marnowania jedzenia jest „porażką środowiskową”. Marnując żywność zaprzepaszczamy nie tylko zasoby, które potrzebne były do jej wyprodukowania – takie jak: woda, gleba, nawozy, środki ochrony roślin, praca, paliwa, energia – ale również zanieczyszczamy środowisko. Należy uznać, że wytworzenie produktu, który zamiast do konsumpcji trafia do kosza, jest produkcją śmieci. Wyrzucając jedzenie generujemy dodatkowe odpady – zarówno opakowania, które wymagają utylizacji, jak i produkty żywnościowe, które na wysypiskach ulegają rozkładowi produkując metan – jeden z gazów cieplarnianych, przyczyniających się do globalnego ocieplenia i do zmian klimatycznych. Marnowanie żywności ma swój aspekt etyczny. Gdy jedni marnują żywność inni cierpią na jego niedostatek, a nawet głód. Kupując lub planując zakup produktów żywnościowych kieruj się poniższymi wskazówkami, a na pewno przyczynisz się do ograniczenia marnowania żywności. Przyczyna wyrzucania Dobre rady na NIE-odpady Przegapienie terminu przydatności do spożycia Jeśli na produkcie przed datą znajduje się zapis: Należy spożyć do - obowiązkowo przestrzegaj terminu Najlepiej spożyć przed – nic się nie stanie jeśli przekroczymy go o kilka dni, pod warunkiem, że jest dobrze przechowywany; Stosuj zasadę pierwsze weszło- pierwsze wyszło, (z ang. First In First Out – FIFO) czyli zużywaj w pierwszej kolejności produkty o najkrótszej dacie przydatności do spożycia. Najlepiej w takiej kolejności ustawiać produkty w szafkach i lodówce. Codziennie sprawdzaj świeżość warzyw, owoców, wędlin i zużywaj te, których termin przydatności do spożycia jest najkrótszy. Niewłaściwe przechowywanie żywności Przechowuj żywność według wskazań na opakowaniu Dbaj o porządek w lodówce, przestrzegaj zasad dotyczących umieszczania produktów: na najwyższej półce - gotowe potrawy, na środkowej – tłuszcze, nabiał, sałatki i otwarte konserwy; na dolnych – mięso i surowe produkty; w szufladach warzywa i owoce; na drzwiach - soki Świeże warzywa i owoce, a także inne produkty, należy wyjąć z foliowych toreb (jeśli w takich zostały zakupione) i przechowywać w pojemnikach przeznaczonych do żywności (najlepiej szklanych). Warto korzystać z pojemników próżniowych – chronią żywność przed wilgocią i powietrzem oraz ograniczają rozwój bakterii i drobnoustrojów. Sałaty i świeże zioła przechowuj w chłodzie i wilgotnych warunkach – umyj, dokładnie osusz, włóż do zamykanego pojemnika z ręcznikiem papierowym na dnie i umieść w lodówce. Dojrzałe owoce – jabłka, morele, awokado, gruszki, mango, papaja, brzoskwinie, nektarynki, banany oraz pomidory (już dojrzałe) warto trzymać oddzielnie- wydzielają sporo etylenu, który przyspiesza dojrzewanie innych owoców. Nie trzymaj w lodówce tego, co nie wymaga niskich temperatur – przeładowane urządzenie działa mniej wydajnie i zużywa więcej energii. Zbyt duże zakupy, zakup niesmacznego lub złej jakości produktu Planuj menu na co najmniej kilka dni opierając je na produktach, które już masz; przygotuj listę zakupów umieszczając na niej tylko to czego potrzebujesz. Kupuj produkty sprawdzone i zwracaj uwagę na wygląd i skład. Nowości nabywaj tylko w małych opakowaniach/ilościach. Ostrożnie korzystaj z promocji – zwłaszcza jeśli dotyczą produktów o krótkiej trwałości; na zapas, nabywaj tylko produkty paczkowane z długą datą przydatności; nie chodź głodny na zakupy. Zbyt duże porcje posiłków Nakładaj mniejsze porcje uwzględniając opcję dokładki. Zamrażaj co się da – mrozić można pieczywo, zupy, sosy, gulasze, garmażerkę (pierogi, pyzy, gołąbki) oraz większość owoców i warzyw. Wędliny i mięso można przechowywać w zamrażalniku do 6 miesięcy, a zamrożone owoce i warzywa nawet do 10 miesięcy. Przygotowując żywność do zamrożenia, podziel ją na jednorazowe porcje, aby nie odmrażać dużych partii, które mogą się zmarnować. Brak pomysłów na wykorzystanie sładników Niezjedzone pieczywo możesz wysuszyć i przerobić na „bułkę tartą”. Gotuj jednogarnkowo – zupy, kaszotto, risotto. Rób dania na zasdzie czyszczenia lodówki. Do przgotowania smacznego i pożywnego dania nie potrzeba przepisu, wystarczy trochę wyobraźni. Zwiędłe warzywa korzeniowe nadal nadają się do jedzenia – wystarczy wymoczyć je w zimnej wodzie aby nabrały jędrności. Resztki warzyw, które zostały z przygotowywania posiłków, dorzuć do omleta, zupy, sosu czy kaszy. Warzywa z gotowania bulionu można wykorzystać do zrobienia pysznego pasztetu lub pasty warzywnej do smarowania chleba. Rób przetwory – zwłaszcza z sezonowych warzyw i owoców. Metodą szczególnie wartą polecenia są kiszonki. Dziel się – rodzina, sąsiedzi, przyjaciele, znajomi i nieznajomi – zawsze znajdzie się ktoś, kto ucieszy się z gotowego obiadu, kawałka ciasta, słoika z domowym powidłem, czy kiszonymi ogórkami. Opracowano w oparciu: https://mir.krakow.pl/resources/articles/16783/MIR_Informator_JES-ZIM%202024_www.pdf Wprowadzenie: Marcin Janowiec 19.12.2024 r.

pozostałe aktualności komunikaty i ostrzeżenia galerie fotografii